POSTĘPOWANIE DEPORTACYJNE
W związku z faktem, iż znaczny procent Polaków ubiegających się o nieimigracyjne (B-2) wizy do Stanów Zjednoczonych otrzymuje odmowy przyznania tych wiz, zwiększa się liczba osób, które próbują dostać się na teren USA bez posiadania ważnej wizy.** Nie biorą one często pod uwagę faktu, iż władze amerykańskie usprawniły zarówno system kontroli samej granicy zarówno z Meksykiem jak i Kanadą, jak i system kontroli strefy przygranicznej po stronie amerykańskiej. W rezultatcie wiele osób przekraczających granicę nielegalnie zostaje zatrzymanych i osadzonych a areszcie imigracyjnym. Aresztowaniu podlegaja również osoby przebywające na terenie USA po wygaśnięciu wizy. Konsekwencje prawne takiego aresztowania mają poważny wpływ nie tylko na możliwość legalnego powrotu do USA w przyszłości ale również na ewentualne uzyskanie pobytu stałego w tym kraju (zob. poniżej).
Zatrzymane przez służbę imigracyjną lub policję osoby poddawane są wstępnemu przesłuchaniu, które ma na celu ustalenie ich danych personalnych, kraju pochodzenia oraz czy nie mają one podstawy do ubieganie się o azyl polityczny. Przesłuchanie odbywa się w j. angielskim i tylko w niektórych przypadkach bierze w nim udział tłumacz. Tłumaczami w takich sprawach są zazwyczaj osoby polskiego pochodzenia zamieszkujące na terenie danego stanu, które często są urodzone w USA i ich znajmość j. polskiego bywa ograniczona. Osoby te często pośredniczą póżniej we wpłaceniu kaucji imigracyjnej (ang. immigration bond) powodując wystawienie pokwitowania za jej wpłacenie na swoje nazwisko pomino, iż pieniądze na taką kaucję pochodzą od rodziny lub przyjaciół aresztowanego.
Osoba przebywająca w areszcie imigracyjnym może zostać, w wyjątkowych wypadkach zwolniona na własne słowo (ang. own recognizance), lub, jak to ma miejsce w większości przypadków, za kaucją.
Kaucja imigracyjna. Osoba aresztowana w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy lub zatrzymana bez posiadania ważnej wizy w strefie przygranicznej (za wyjątkiem osób podejrzanych lub skazanych za przestępstwa kryminalne lub terroryzm) uprawniona jest do zwolnienia z aresztu po wpłaceniu kaucji imigracyjnej. Ustanowienie kaucji uzależnione jest od decyzji władz imigracyjnych. W praktyce w większości przypadków kaucja ustalana jest w wysokości od $10,000 wzwyż. W takich stanach jak Nowy Meksyk czy Teksas kaucja wynosi często od $15,000 do $25,000. Należy pamiętać, iż inaczej niż w przypadku kaucji w sprawie karnej, kaucja imigracyjna musi być wpłacona w pełnej wysokościustalonej przez władze imigracyjne lub sąd imigracyjny. Dlatego istotnym jest, jeśli jest to możliwe, ewentualne ubieganie się o obniżenie wysokości kaucji przez sędziego imigracyjnego. Istotne jest również, jak wspomniano powyżej, na kogo wystawione jest pokwitowanie za wpłaconą kucję. Jeśli jest ono wystawione na pośrednika, który nie wpłacił jej ze swych funduszy, to w razie zwrotu kaucji, czek na wpłaconą kwotę przekazany zostaje osobie, na którą wystawione zostało pokwtiowanie. Oznacza to często, że osoba, która dostraczyła pieniądze na kaucję może ich nie otrzymać z powrotem. Jest to udziałem wielu osób, które chąc wykupić aresztowanego członka rodziny czy przyjaciela korzystają w celu dokonania wpłaty z pośrednictwa innych osób, które nie są adwokatami lub zarejestrowanymi specjalnymi agencjami zajmującymi się wpłacaniem kaucji (ang. bonding agency). Warto tu dodać, że agencje takie mogą udzielić pożyczki na wpłacenie kaucji. Jest to szczególnie ważne dla osób, które albo nie mają wystarczjących funduszy na pokrycie kaucji albo ze względu na swój nieuregulowany status imigracyjny nie mogą same takiej kaucji wpłacić.
Kaucja imigracyjna zostaje zwrócona tylko w przypadku pozytywnego zakończenia sprawy imigracyjnej lub terminowego wyjazdu zwolnionego z aresztu z USA i osobistego zameldowania się przez niego w ambasadzie lub konsulacie amerykańskim w danym kraju. W razie konieczności wyjazdu, opuszczający USA powinien uzyskać z biura ICE dokument ze zdjęciem, który musi zostać przedłożony w placówce amerykańskiej w danym kraju i dopiero po jego wpłynięciu do właściwego biura ICE rozpoczyna się porcedura zwrotu kaucji.
Rozprawa przed sędzią imigracyjnym. Zarówno osoby zwolnione za kaucją jak i te, którym odmówiono ustanowienia kaucji, mają prawo, jeśli nie godzą sie na natychmiastowy wyjazd, stanąć przed sędzią imigracyjnym. Wystawione w związku z aresztowaniem dokumenty zawierają rubrykę, którą należy wypełnić jeśli chce się mieć rozprawę w sadzie imigracyjnym. Rozprawa odbywa się zazwyczaj w ciągu od kilku tygodni do kilku miesięcy od chwili zwolnienia z aresztu.
Przeniesienie sprawy do innego sądu imigracyjnego. Osoba aresztowana przez służbę imigracyjną poza miejscem jej zamieszkania lub miejscem, do którego zamierzała się udać w chwili zatrzymania, może zwrócić się do sądu imigracyjnego w miejscu zatrzymania o przeniesienie sprawy do sądu położonego w jednym ze wspomnianych powyżej miejsc. Decyzja sędziego zależy od różnych okoliczności, w tym od zgody prokuratora imigracyjnego na takie przeniesienie. O ile w niektórych przypadkach przeniesienie sprawy może spowodować przedłużenie czasu oczekiwania na rozprawę to w większości przypadków daje się zauważyć wyrażną tendencję do wyznaczania przez nowy sąd możliwie szybkiego terminu takich rozpraw.
Przedłużanie postępowania w przypadku osób, które zmuszone będą następnie opuścić USA, może mieć poważne, niekorzystne konsekwencje dotyczące nabycia w przyszłości pobytu stałego ze względu na przedłużający się czas pozostawania przez nie na terenie Stanów Zjednoczonych bez ważnego statusu nieimigracyjnego.
Przebieg rozprawy przed sądem imigracyjnym. Na rozprawie osobie znajdującej się w postępowaniu zmierzającym do usunięcia ze Stanów Zjednoczonych przysługuje prawo do reprezentacji przez wynajętego przez siebie adwokata lub, dla osób o niewystarczających środkach materialnych, adwokata z ramienia uzanaych przez DHS organizacji społecznych .
W zależnosci od tego czy dana osoba zwraca się do sądu tylko o pozwolenie na dobrowolne opuszczenie USA czy o przyznanie pobytu stałego w tym kraju, odbywa się jedna lub więcej rozpraw. W przypadku gdy odbywa się jedna rozprawa, sąd zazwyczaj nie ma tłumacza. W przypadku gdy odbywa się kilka rozpraw, sąd dysponuje zazwyczaj własnym tłumaczem i dlatego nie dopuszcza do udziału w sprawie, inaczej niż np. USCIS, postronnych osób, które pod pozorem tłumaczenia usiłują reprezentować dana osobę.
Konsekwencje. Rezultatem postępowania deportacyjnego może być usunięcie z USA, nabycie pobytu stałego lub otrzymanie zgody na dobrowolny wyjazd. Osoba zwracająca się do sądu imigracyjnego o dobrowolny wyjazd zobowiązana jest do opuszczenia USA w terminie określonym przez sąd. Jeśli wyjedzie ona w wyznaczonym czasie to unika w przyszłosci konsekwnecji związanych z deportacją ze Stanów Zjednoczonych. Niedostosowanie sie do nakazu sądu powoduje zazwyczaj poszukiwanie przez służbę imigracyjną i ewentualną deportację. W razie nieujęcia i fizycznego pozostania w tym kraju wbrew nakazowi sądu grożą bardzo poważne konsekwencje prawne w przypadku starania się w póżniejszym czasie o nabycie pobytu stałego, włącznie z ewentualną niemożnością uzyskania go bez opuszczenia USA na wieloletni okres czasu określony przez przepisy prawa imigracyjnego. Jak wspomniano powyżej, nieopuszczenie USA w czasie wyznaczonym przez sąd, powoduje przepadnięcie wpłaconej kaucji imigracyjnej.
Dr hab. Leszek A. Sosnowski
Adwokat (koncentracja na sprawach imigracyjnych)
30 N. LaSalle St., (róg LaSalle & Washington), pokój 3900, tel. (312) 726-1210
* Termin „postępowanie deportacyjne” obejmuje zarówno tradycyjną deportację (deportation), jak i usunięcie (removal) z USA według nowych przepisów imigracyjnych.
* * Niniejsze opracowanie nie dotyczy sytuacji osób, które przybyły do USA na fałszywych dokumentach.
Powyższa informacja nie stanowi porady prawnej. Informacja została przygotowana w oparciu o przepisy obowiązujące w chwili jej publikacji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Autor zamieszcza też raz w miesiącu” na łamach ukazującego się w Chicago „Dziennika Związkowego” poświęcony tematyce prawa imigracyjnego „Przegląd Imigracyjny” (zob. http://www.polishdailynews.com).